GEMİ BUNKERLERİNDEN KAYNAKLANAN PETROL KİRLENMESİ İÇİN HUKUKİ SORUMLULUK HAKKINDA ULUSLARARASI SÖZLEŞME, 2001
Bu sözleşmenin tarafları,
1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesinin, devletlerin deniz çevresinin kirlenmesinin önlenmesi, azaltılması ve kontrolü için gerekli tüm tedbirleri almalarını şart koşan 194’ncü maddesini hatırlayarak,
Aynı sözleşmenin deniz çevresinin kirlenmesinden kaynaklanan tüm zararlarla ilgili yeterli ve uygun tazmin sağlanması amaçları ile, devletlerin uluslararası hukukun ilgili kurallarını geliştirmede işbirliği yapmalarını şart koşan 235’nci maddesini de hatırlayarak,
Denizde gemilerde dökme olarak taşınan petrolün sızması veya deşarjından kaynaklanan kirlenmenin neden olduğu zararlara uğrayan şahıslar için tazminatı hazır tutan, Petrol kirlenmesi zararları için hukuki sorumluluk hakkında uluslararası sözleşme,1992 ve Petrol kirlenmesi zararlarının tazmini için bir uluslararası fon kurulması hakkında uluslararası sözleşme, 1992’nin başarısını işaret ederek,
Tehlikeli ve zararlı maddelerin deniz yoluyla taşınması ile ilgili olaylardan kaynaklanan zararlar için yeterli, uygun ve etkin tazminini sağlamak için Tehlikeli ve zararlı maddelerin deniz yoluyla taşınması ile ilgili zararlar için tazmin ve hukuki sorumluluk hakkında uluslararası sözleşmenin kabul edilmesine de işaret ederek,
Sorumluluğun seviyesinin uygun bir şekilde sınırlandırılması bağlamında her türlü petrol kirlenmesi için sıkı mali sorumluluk oluşturulmasının önemini tanıyarak,
Gemilerden bunker petrolünün sızması veya deşarjından kaynaklanan kirlenmenin sebep olduğu zararların yeterli, uygun ve etkin tazmini için tamamlayıcı tedbirler alınması gerekliliğini dikkate alarak,
Bu gibi durumlarda yeterli tazmin sağlanması ve mali sorumluluk sorunlarının belirlenmesi için yeknesak uluslararası kurallar ve prosedürler kabul etmeyi arzulayarak,
Aşağıdaki gibi anlaşmışlardır;
Madde 1
Tanımlar
Bu sözleşmenin amaçları için;
1. “Gemi” her ne tipte olursa olsun denizde yüzen bir gemi veya araç,
2. “Şahıs” bir devlet veya onun bir alt birimi de dahil, tüzel kişi olup olmadığına bakılmaksızın kişi veya kuruluş veya bir kamu veya özel birim,
3. “Gemi sahibi” kayıtlı gemi sahibi de dahil geminin sahibi, işleteni, yöneteni, bareboat kiracısı,
4. “Kayıtlı gemi sahibi” geminin sahibi olarak kayıtlı şahıs veya şahıslar veya kayıt olmaması durumunda, gemiye sahiplik yapan şahıs veya şahıslar anlamına gelir. Bununla birlikte, bir gemiye bir devlet tarafından sahip olunması ve bu devlette geminin işleteni olarak kayıtlı bir şirket tarafından işletilmesi durumunda bu şirket “gemi sahibi” anlamına gelecektir.
5. “Bunker petrolü” yağlama yağları da dahil geminin faaliyetleri ve hareketi için kullanılan veya kullanılma niyetinde olunan herhangibir hidrokarbon madeni yağı ve bu yağın herhangibir kalıntısı,
6. “Hukuki sorumluluk sözleşmesi” değiştirilmiş şekliyle, Petrol kirlenmesi zararları için hukuki sorumluluk hakkında uluslararası sözleşme,1992,
7. “Önleyici tedbirler” bir olay meydana geldikten sonra zararın en aza indirilmesi veya önlenmesi için bir şahıs tarafından alınan makul tedbirler,
8. “Olay” zarara neden olan veya ciddi ve yakın zarara neden olma tehlikesi yaratan aynı menşeli olayın veya olaylar zincirinin ortaya çıkışı,
9. “Kirlenme zararı”:
(a) Sızma veya deşarj nerede olursa olsun, yoksun kalınan karlar dışındaki çevrenin bozulması için tazminatın önceki haline dönüştürmek için gerçekten alınan veya aldırılan makul tedbirlerin maliyetleri ile sınırlı olmak şartıyla, gemiden bunker petrolü sızması veya deşarjından kaynaklanan yayılma yoluyla geminin dışında meydana gelen kayıp ve zararlar,
(b) önleyici tedbirlerin ve önleyici tedbirlerden kaynaklanan kayıp veya zararların maliyetleri,
10. “Sicil devleti” kayıtlı gemilerle ilgili olarak geminin kayıt devleti ve kayıtlı olmayan gemilerle ilgili olarak geminin bayrağını taşıdığı devlet,
11. “Gros tonaj” Gemilerin tonilatolarının ölçülmesi hakkında uluslararası sözleşmenin Ek I’inde belirtilen tonaj ölçme kurallarına uygun olarak hesaplanmış gros tonaj,
12. “Örgüt” Uluslararası Denizcilik Örgütü,
13. “Genel Sekreter” Örgütün Genel Sekreteri anlamına gelir.
Madde 2
Uygulama kapsamı
Bu sözleşme münhasıran aşağıdakilere uygulanır;
(a) aşağıdaki alanlarda meydan gelen kirlenme zararlarına;
(i) karasuları dahil bir tarafın ülkesinde, ve
(ii) bir tarafın uluslararası hukuka uygun olarak oluşturulmuş münhasır ekonomik bölgesinde veya eğer taraf bu bölgeye sahip değilse, bu taraf tarafından uluslararası hukuka uygun olarak belirlenmiş karasularına komşu ve bunun ötesinde karasularının genişliğinin ölçülmeye başlandığı esas hatlardan 200 deniz milini geçmeyen uzunlukta bir alanda,
(b) nerede olursa olsun zararı önlemek veya azaltmak için alınan önleyici tedbirlere.
Madde 3
Gemi sahibinin mali sorumluluğu
1. Paragraf 3 ve 4’te belirtilenler dışında, eğer bir olay aynı menşeden doğan olaylar zincirinden oluşuyorsa, sorumluluk ilk olayın olduğu zamandaki gemi sahibine atfedilmek şartıyla, bir olay anındaki gemi sahibi, gemisindeki bir bunker petrolünden veya gemiden kaynaklanan zararlardan sorumludur.
2. Birinci paragrafa uygun olarak birden fazla şahıs sorumlu olduğunda, onların sorumluluğu birlikte ve ayrı ayrıdır.
3. Eğer gemi sahibi aşağıdakileri ispatlarsa, bu gemi sahibine sorumluluk atfedilmez;
(a) zararın savaş harekatından, çarpışmalardan, iç savaştan, ayaklanmadan veya olağanüstü, kaçınılamaz ve karşı konulamaz özellikte bir doğal olgudan kaynaklanması, veya
(b) zararın üçüncü bir tarafın tamamen zarar yapma kastı ile yaptığı bir ihmal veya bir eylemden kaynaklanmış olması, veya
(c) zararın tamamen bir hükümetin veya fenerler veya diğer seyir yardımcılarının idamesinden sorumlu bir makamın bu fonksiyonunu icra etmede ihmalinden veya diğer bir yanlış eyleminden kaynaklanmış olması, veya
4. Eğer gemi sahibi zararın tamamen veya kısmen zarardan etkilenen bir şahsın zarar doğurma kastıyla yaptığı bir eylem veya savsaklamadan veya bu şahsın ihmalinden kaynaklandığını ispatlarsa, bu şahsa karşı mali sorumluluğundan tamamen veya kısmen kurtulabilir.
5. Bu sözleşmede belirtilmedikçe zararların tazmini için gemi sahibinden talepte bulunulmaz.
6. Bu sözleşmedeki hiçbir hüküm, gemi sahibinin bu sözleşmeden ayrı olarak mevcut rücu hakkını etkilemez.
Madde 4
İstisnalar
1. Hukuki sorumluluk sözleşmesi kapsamında ödenebilir olup olmadığına bakılmaksızın, bu sözleşme Hukuki sorumluluk sözleşmesinde tanımlanan kirlenme zararlarına uygulanmaz.
2. Üçüncü paragrafta belirtilenler hariç, bu sözleşmenin hükümleri savaş gemilerine, yardımcı savaş gemilerine veya bir devletin sahip olduğu veya işlettiği ve şimdilik sadece hükümetin ticari olmayan hizmetlerinde kullanılan diğer gemilere uygulanmaz.
3. Bir taraf, uygulama şartları ve koşullarını belirterek Genel Sekretere bildirimde bulunmak suretiyle, bu sözleşmenin kendi savaş gemilerine veya dördüncü paragrafta belirtilen diğer gemilere uygulanmasına karar verebilir.
4. Bir tarafın sahibi olduğu ve ticari maksatlar için kullanılan gemilerle ilgili olarak, herbir devlet Madde 9’da belirtilen yargı yetkilerine tabi olacak ve egemen devlet olarak onun statüsüne dayanan savunma hakkından vazgeçecektir.
Madde 5
İki veya daha fazla geminin karıştığı olaylar
İki veya daha fazla geminin karıştığı bir olaydan zarar meydana geldiğinde, tüm ilgili gemilerin sahipleri, Madde 3 kapsamında zarardan kurtulmadıkça, makul olarak ayrılamayan tüm zararlar için birlikte ve müteselsilen sorumludurlar.
Madde 6
Sorumluluğun sınırlandırılması
Bu sözleşmedeki hiçbir hüküm gemi sahibinin ve sigorta veya diğer mali teminat sağlayan şahıs veya şahısların yürürlükteki bir ulusal mevzuat veya değiştirilmiş şekliyle 1976, Deniz talepleri için sorumluluğun sınırlandırılması hakkında uluslararası sözleşme gibi uluslararası rejim kapsamında sorumluluğun sınırlandırılması haklarını etkilemeyecektir.
Madde 7
Zorunlu sigorta veya mali teminat
1. Bir tarafın siciline kayıtlı 1000 groston ve daha büyük bir geminin kayıtlı sahibinden, kayıtlı gemi sahibinin yürürlükteki ulusal mevzuat veya uluslararası sınırlandırma rejimleri kapsamında sorumluluk limitlerine eşit miktarda, fakat her durumda değiştirilmiş şekliyle, 1976 Deniz talepleri için sorumluluğun sınırlandırılması hakkında uluslararası sözleşmeye uygun olarak hesaplanan miktarı geçmeyen mali sorumluluğunu kapsayan sigorta veya banka veya benzeri mali kurumların garantisi gibi diğer bir mali teminatı bulundurmaları talep edilecektir.
2. Bu sözleşme hükümlerine uygun olarak geçerli sigorta veya diğer bir mali teminatı doğrulayan bir zorunlu sigorta belgesi, tarafın uygun otoritesinin paragraf 1 gerekliliklerine uyulduğunu belirlemesinden sonra herbir gemiye verilir. Bir taraf siciline kayıtlı bir gemi ile ilgili olarak bu zorunlu sigorta belgesi geminin siciline kayıtlı olduğu devletin uygun otoritesi tarafından verilir veya onaylanır, bir taraf siciline kayıtlı olmayan bir gemi ile ilgili olarak, bu zorunlu sigorta belgesi herhangibir tarafın uygun otoritesi tarafından verilebilir veya onaylanabilir. Bu zorunlu sigorta belgesi Ek I’de belirtilen örnek formda olacak ve aşağıdaki detayları içerecektir;
(a) geminin adı, ayırma numarası veya harfleri ve kayıtlı olduğu liman,
(b) geminin kayıtlı sahibinin işyeri merkezinin yeri ve adı,
(c) IMO gemi tanıma numarası,
(d) Teminatın tipi ve süresi,
(e) Sigortacı veya teminatı veren diğer şahısların iş merkezlerinin yeri ve ismi ve uygunsa, sigorta veya teminatın oluşturulduğu iş merkezinin yeri, ve
(f) Sigorta veya diğer teminatın geçerlik tarihinden daha uzun olmayan belgenin geçerlilik tarihi.
3. (a) Bir taraf ikinci paragrafta zikredilen belgelerin onun tarafından verilmesi için bir tanınmış kurum veya kuruluş yetkilendirebilir. Bu kurum veya kuruluş herbir belgenin verilmesini bu devlete bildirir. Tüm durumlarda, taraf verilmiş belgelerin doğruluğunu ve eksiksizliğini garanti eder ve bu yükümlülüğün sağlanması için gerekli düzenlemeleri temin eder.
(b) Bir taraf aşağıdakileri Genel Sekretere bildirir;
(i) onun tarafından tanınmış bir kurum veya kuruluşa yetki devri şartları ve özel sorumluluklar,
(ii) bu yetkinin geri alınması,ve
(iii) bu yetkinin veya yetkinin geri alınmasının geçerli olacağı tarih.
(c ) Bu paragrafa uygun olarak belge vermesi için yetkilendirilmiş bir kurum veya kuruluş asgari olarak, eğer belge verilmesi şartlarını sürdürmemesi şartıyla belgenin geri alınmasın için yetkilendirilmelidir. Tüm durumlarda kurum veya kuruluş bu geri almayı adına belge verdiği devlete bildirir.
4. Zorunlu sigorta belgeleri veren devletin resmi dilinde veya dillerinde olmalıdır. Eğer kullanılan dil İngilizce, Fransızca, İspanyolca değilse, metin bu dillerden birine çeviriyi de içermelidir. Devletin kararına bağlı olarak resmi dili olmayabilir.
5. Zorunlu sigorta belgesi gemide taşınır ve bir kopyası geminin sicilini tutan otoritelere verilir veya eğer gemi bir tarafın siciline kayıtlı değilse belgeyi veren veya onaylayan devletin otoritesine verilir.
6. Eğer sigorta veya teminat belgenin ikinci paragrafında belirtilen geçerlilik süresinin dışındaki bir sebeple durmuşsa, zorunlu sigorta belgesi belirtilen periyot için verilmiş olmadıkça, paragraf 5’te zikredilen otoritelere yazılı bitim tarihinden üç ay önce verilmedikçe, bir sigorta veya diğer mali teminat, bu maddenin gereklerini karşılamaz.
7. Geminin sicil devleti bu madde hükümlerine göre belgenin verilmesi ve onayı şartlarını belirler.
8. Bu sözleşmenin hiçbir hükmü bir tarafın bu sözleşmenin amaçları için sigorta veya mali teminat sağlayanların mali durumları ile ilgili diğer devletlerden veya Örgütten veya diğer uluslararası organizasyonlardan aldıkları bilgilere dayanmalarını önleyici olarak yorumlanamaz. Bu durumlarda, bu bilgilere dayanan taraf ikinci paragraf gereğince belge veren devlet olarak sorumluluğundan kurtulamaz.
9. Bir tarafın otoritesi altında verilmiş veya onaylanmış zorunlu sigorta belgeleri, bu sözleşmenin amaçları bakımından diğer taraflar tarafından kabul edilir ve diğer taraflarca bir tarafın siciline kayıtlı olmayan gemilerle ilgili olarak zorunlu sigorta belgesi olarak verilse veya onaylansa bile aynı geçerlilikte sayılır. Bir taraf herhangibir zamanda zorunlu sigorta belgesinde adı geçen sigortacı veya garantörün bu sözleşmede belirtilen yükümlülükleri karşılayacak mali kapasitede olmadığına inandığında belgeyi veren veya onaylayan devletle istişare talep edebilir.
10. Zararların tazmini için herhangibir talep direkt olarak sigortacıya veya gemi sahibinin zarardan dolayı sorumluluğu için mali teminat sağlayan diğer bir şahsa yapılabilir. Bu durumda talep edilen (davalı), gemi sahibi sorumluluğunu sınırlama yetkisine sahip olmasa dahi Madde 6’ya uygun olarak belirlenen sorumluluk limitlerinden faydalanabilir. Davalı, gemi sahibinin yetkili olduğu ileri savunma haklarını (gemi sahibinin iflas veya tasfiyesi dışında) kullanabilir. Ayrıca, davalı zararın gemi sahibinin kasıtlı hatalı davranışından kaynaklandığı tezini ileri sürebilir, ancak davalı, gemi sahibi tarafından davalıya karşı bir dava sürecinde davalının yetkili olduğu diğer savunma haklarını ileri süremez. Herhangibir olayda davalının gemi sahibinin sürece katılmasını isteme hakkı vardır.
11. Bir taraf bu Maddenin uygulandığı kendi bayrağını taşıyan bir gemiye paragraf 2 veya 14 kapsamında verilmiş bir belge olmaksızın faaliyet göstermesine izin vermez.
12. Bu Madde hükümlerine göre, herbir taraf kendi ulusal mevzuatı kapsamında nerede kayıtlı olursa olsun kendi ülkesindeki bir limana giren veya ayrılan veya kendi ülkesindeki bir denizdeki tesise gelen veya ayrılan 1000 gros tondan büyük bir gemi için geçerli, paragraf 1’de belirtilen miktarlarda sigorta veya diğer bir teminat sağlar.
13. Beşinci madde hükümlerine rağmen, bir taraf, onikinci paragraf amaçları için, kendi ülkesindeki bir limana giren veya ayrılan veya kendi ülkesindeki bir denizdeki tesise gelen veya ayrılan gemide bulunması veya onikinci paragrafta talep edilen belgelerin hazırlanması talep edilmeyen gemileri ikinci paragrafta talep edilen belgeleri veren, belgenin mevcudiyetini ve tarafların onikinci paragraf kapsamında yükümlülüklerini yerine getireceğini onaylayan tarafın tüm taraflar tarafından ulaşılabilir elektronik formda kayıtları tuttuğunu Genel Sekretere bildirilmiş olması şartıyla Genel Sekretere bildirebilir.
14. Eğer bir tarafın sahibi olduğu bir gemi ile ilgili olarak bir sigorta veya diğer bir mali teminat bulunmuyorsa, bununla ilgili olarak bu Madde hükümleri bu gemiye uygulanamaz, ancak gemi sicil devletinin uygun otoriteleri tarafından verilmiş geminin bu devlete ait olduğunu ve bu geminin paragraf 1’e uygun olarak belirlenmiş limitler içerisinde sorumluluğunun kapsandığını ifade eden bir zorunlu sigorta belgesi taşımalıdır. Bu zorunlu sigorta belgesi paragraf 2’de belirtilen örneği mümkün olan en yakınlıkta takip etmelidir.
15. Bir taraf, bu sözleşmeyi onay, kabul, tasvip veya bu sözleşmeye katılma zamanında, bu maddenin, bu devletin münhasıran Madde 2(a)(i)’de zikredilen alanlarında faaliyet gösteren gemilere uygulanmayacağını beyan edebilir.
Madde 8
Zaman sınırlamaları
Bu sözleşme kapsamındaki tazminat hakları, zararın ortaya çıkmasından itibaren üç yıl içersinde bir dava açılmadıkça ortadan kalkar. Bununla birlikte, zarara sebep olan olay tarihinden itibaren altı yıl geçtikten sonra dava açılamaz. Olay olaylar zincirinden oluşuyorsa, altı yıllık periyot ilk olayın meydana gelmesinden itibaren başlar.
Madde 9
Yargılama
1. Bir olay bir veya daha fazla tarafın karasuları veya Madde 2(a)(ii)’de zikredilen deniz alanları da dahil ülkesinde zarara neden olduğunda veya bu alan ve karasuları da dahil bu ülkede zararların en aza indirilmesi veya önlenmesi için önleyici tedbirler alındığında, tazminat için gemi sahibi veya gemi sahibinin mali sorumluluğu için mali teminat sağlayan şahıslara karşı sadece bu tarafların mahkemelerinde dava açılabilir.
2. Paragraf 1 kapsamında dava bildirimleri makul olarak davalıya yapılır.
3. Herbir taraf mahkemelerinin bu sözleşme kapsamında tazminat davalarına bakmak için yetkilendirilmesini sağlar.
Madde 10
Tanıma ve uygulama
1. Madde 9’a uygun olarak yetkili bir mahkeme tarafından verilen temyiz süreleri dolarak yürürlüğe giren bir karar, aşağıdakiler dışında herhangibir taraf tarafından tanınacaktır;
(a) karar hile ile alınmış olduğunda, veya
(b) davalıya makul bildirimler yapılmamışsa ve davada bulunması için adil fırsatlar verilmemişse.
2. Birinci paragraf kapsamında tanınmış bir karar herbir taraf ülkesinde bu tarafın gerekli formaliteleri tamamlanır tamamlanmaz yürürlüğe girecektir. Bu formaliteler davanın esastan yeniden açılmasına izin vermeyecektir.
Madde 11
Yerine geçme şartları
Bu sözleşme, bu sözleşmenin imzaya açıldığı tarihte yürürlüğe giren veya imzaya, kabule veya katılıma açılan herhangibir sözleşme ile sadece o sözleşme ile çelişen boyutta değiştirilebilir, ancak bu maddedeki hiçbir hüküm tarafların bu sözleşmeye taraf olmayan devletlere karşı bu sözleşme kapsamından doğan yükümlülüklerini etkilemez.
Madde 12
İmza, onay, kabul, tasvip ve katılma
1. Bu sözleşme 1 Ekim 2001 tarihinden 30 Eylül 2002 tarihine kadar Örgütün merkezinde imzaya açık olacaktır ve bundan sonra girişe açık kalacaktır.
2. Devletler aşağıdaki yollarla bu sözleşmeye bağlı oldukları rızalarını açıklayabilirler;
(a) onay, kabul veya tasvip olarak rezervasyonsuz imza, veya
(b) onay, kabul veya tasvibi müteakip onay, kabul veya tasvibe tabi imza, veya
(c) katılma.
3. Onay, kabul, tasvip veya katılma, bunu gösteren bir belgenin Genel Sekretere tevdi edilmesi ile sonuç doğuracaktır.
4. Tüm mevcut taraflarla ilgili olarak bu sözleşmeye değişikliklerin yürürlüğe girmesinden sonra veya bu taraflar için bir değişikliğin yürürlüğe girmesi için gerekli tüm tedbirlerin tamamlanmasından sonra tevdi edilen herhangibir onay, kabul, tasvip veya katılma belgesi bu değişiklikle tadil edilmiş şekliyle bu sözleşmeye yapılmış sayılır.
Madde 13
Birden fazla mevzuat sistemi olan devletler
1. Eğer bir devlet bu sözleşme ile ilgili konular hakkında farklı mevzuat sistemlerinin uygulandığı iki veya daha fazla bölgesel birimden oluşuyorsa, imza, onay, kabul, tasvip veya katılma tarihinde bu sözleşmenin tüm bölgesel birimlerde veya sadece bir veya daha fazla birimde geçerli olacağı açıklanabilir ve bu açıklama herhangibir zamanda başka bir deklarasyon sunularak değiştirilebilir.
2. Herhangibir deklarasyon yazılı olarak Genel Sekretere bildirilir ve bu sözleşmenin uygulanacağı bölgesel birimler açıkça ifade edilir.
3. Bu tür bir deklarasyon yapmış bir tarafla ilgili olarak;
(a) Madde 1(4)’deki “kayıtlı gemi sahibi tanımındaki devlete yapılan atıf bu bölgesel birime atıf sayılır,
(b) sicil devletine ve zorunlu sigorta belgesi ile ilgili olarak veren veya onaylayan devlete atıflar geminin kayıtlı olduğu ve belgenin verildiği veya onaylandığı ilgili bölgesel birime yapılmış sayılır,
(c) ulusal mevzuat gereklilikleri için bu sözleşmedeki atıflar ilgili bölgesel birimin mevzuatına yapılmış sayılır, ve
(d) Madde 9 ve 10’da mahkemelere ve taraflarda tanınması gereken kararlarına yapılan atıflar sırasıyla ilgili bölgesel birimlerdeki mahkemelere ve tanınması gereken kararlarına yapılmış sayılır.
Madde 14
Yürürlüğe giriş
1. Bu sözleşme, toplam gros tonajları 1 milyondan az olmayan beş devleti içeren onsekiz devletin rezervasyonsuz onay, kabul veya tasvibi olarak imzalamalarını veya onay, kabul, tasvip veya katılım belgelerinin Genel Sekretere tevdi etmelerini müteakip bir yıl sonra yürürlüğe girer.
2. Birinci paragraftaki yürürlüğe giriş şartlarının karşılanmasından sonra onaylayan, kabul eden, tasvip eden veya katılan herhangibir devlet için bu sözleşme bu devletin uygun belgesini tevdi etme tarihinden üç ay sonra yürürlüğe girecektir.
Madde 15
Fesih
1. Herhangibir taraf bu sözleşmenin o devlet için yürürlüğe girmesinden sonra herhangibir tarihte sözleşmeden çekileceğini bildirebilir.
2. Fesih Genel Sekretere fesih belgesinin tevdi edilmesi ile sonuç doğurur.
3. Fesih, Genel Sekretere tevdi edildikten bir yıl sonra veya fesih belgesinde belirtilmiş daha uzun bir tarihte yürürlüğe girer.
Madde 16
Revizyon veya değişiklik
1. Bu sözleşmeyi revize etmek veya değiştirmek amacıyla bir konferans Örgüt tarafından toplantıya çağrılabilir.
2. Örgüt, tarafların üçte birinden az olmayan çoğunluğunun talebi ile bu sözleşmenin revizesi veya değiştirilmesi için bir taraflar konferansı toplar.
Madde 17
Tevdi makamı
1. Bu sözleşme Genel Sekretere tevdi edilir.
2. Genel Sekreter;
(a) aşağıdakileri bu sözleşmeyi imzalamış veya ona katılmış tüm devletlere bildirir;
(i) tarihleri ile birlikte, herbir yeni imza veya onay, kabul, tasvip veya katılma belgesinin tevdi edilmesini,
(ii) bu sözleşmenin yürürlüğe giriş tarihini,
(iii) tevdi tarihi ve çekilmenin geçerli olacağı tarihle birlikte bu sözleşmeden çekilme belgesinin tevdi edilmesini, ve
(iv) bu sözleşme kapsamında yapılmış diğer beyan ve bildirimleri.
(b) Bu sözleşmeye katılan tüm devletlere ve tüm imzacı devletlere bu sözleşmenin sertifikalı bir kopyasını gönderir.
Madde 18
Birleşmiş Milletlere gönderme
Bu sözleşme yürürlüğe girer girmez, gerçek belgelendirilmiş bir kopya Birleşmiş Milletler Şartının 102’nci maddesine göre kaydedilmek ve yayınlanmak için Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine tevdie edilmek üzere gönderilir.
Madde 19
Diller
Bu sözleşme Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca dillerinde herbir metin eşit olarak geçerli birer orijinal hazırlanmıştır.
Londra’da ikibinbir yılının Mart ayının yirmiüçüncü gününde yapılmıştır.
Bu sözleşme ilgili Hükümetlerin bu amaçla yetkilendirdiği şahitler tarafından imza altına alınmıştır.